Zawodowo jestem archeologiem. Moje życie to warstwy. Warstwy ziemi, warstwy historii, warstwy czasu. Spędzam miesiące na wykopaliskach, odsłaniając centymetr po centymetrze to, co ludzie zostawili po sobie setki, tysiące lat temu. Mój świat pachnie wilgotną glebą, starym kamieniem i… nieskończoną cierpliwością. Bo w archeologii nic się nie dzieje szybko. Musisz czekać. Musisz być delikatny. Jedno nieostrożne muśnięcie pędzelkiem może zniszczyć coś, co przetrwało wieki.
Po powrocie z wykopalisk, zwykle gdzieś na odludziu, wracam do swojego mieszkania w mieście i czuję się jak czasowy podróżnik. Świat pędzi, a ja przez tygodnie żyłem w innym rytmie. Tęsknię za tym spokojem, za tą koncentracją. A jednocześnie czuję się wyobcowany. Znajomi opowiadają o serialach, a ja myślę o ceramice z IV wieku. To są dwa różne światy.
Pewnego razu, po trzymiesięcznej wyprawie do Gruzji, gdzie odkopywaliśmy pozostałości starożytnej świątyni, wpadłem w lekką depresję. Czytasz o tym w książkach, ale to prawda – powrót do cywilizacji bywa bolesny. Mój przyjaciel, też archeolog, rzucił kiedyś takie zdanie: „Wiesz, czasem, jak mam dość tego naszego powolnego życia, wchodzę na
vavada pl. To jak wykopaliska w fast foodzie. Szybkie emocje, natychmiastowe efekty. Odtrutka”.
Vavada pl. Zapamiętałem tę nazwę. I właśnie w jeden z tych szarych, jesiennych wieczorów, gdy deszcz bełkotał coś za oknem, a ja nie mogłem się przestawić z rytmu wykopalisk na rytm miasta, postanowiłem to sprawdzić. Z ciekawości badacza. Jak wygląda ten współczesny „wykopalisko-fast food”?
Pierwsze wrażenie? Kolorowy chaos. Takie przeciwieństwo mojej pracy. U mnie wszystko jest stonowane, ziemiste, zakurzone. Tutaj – jaskrawe światła, głośna muzyka, ciągłe dzwonienia. Chciałem już wyjść, gdy mój wzrok przykuła gra o nazwie „Zagubione Cywilizacje”. Uśmiechnąłem się. No jasne, że to wybiorę.
Gra opierała się na znanych mi motywach: egipskie piramidy, azteckie maski, greckie wazy. Symbole na bębnach to były artefakty, które ja odkopuję. Skorupy, amfory, sarkofagi, stare monety. To było… surrealistyczne. Siedzę w swoim mieszkaniu i patrzę, jak na ekranie wirują przedmioty, które na co dzień wydobywam z najwyższą ostrożnością, owinięte w gąbki. Tutaj lądowały jedne na drugich z kolorowym błyskiem.
Postanowiłem podejść do tego jak do nowego stanowiska archeologicznego. Metodycznie. Zamiast losowo klikać, obserwowałem. Czy są jakieś zależności? Czy pewne symbole pojawiają się częściej w określonych konfiguracjach? To była moja wewnętrzna gra – nie przeciwko maszynie, ale o zrozumienie jej „kultury materialnej”. Stawiałem minimalne stawki, traktując to jak sondowanie gruntu przed właściwymi wykopaliskami.
I wtedy trafiłem na bonusową rundę. Ekran zmienił się w coś w rodzaju wirtualnego stanowiska. Musiałem użyć „pędzla”, aby odsłonić ukryte symbole spod warstwy „piasku”. Im więcej odsłonię, tym większa nagroda. Mój zawodowy odruch wziął górę. Pamiętam, jak z zapartym tchem, z niesamowitą precyzją, prowadziłem kursorem, tak jakbym w rzeczywistości delikatnie zdmuchiwał pył z starożytnego przedmiotu. To było niesamowite połączenie dwóch światów. Moje umiejętności – cierpliwość, precyzja, skupienie – nagle znalazły zastosowanie w tym jaskrawym, wirtualnym świecie. I były skuteczne. Wygrałem sporą sumę.
Ale to nie ta wygrana była najważniejsza. Prawdziwy przełom nastąpił kilka dni później. Pisałem artykuł naukowy o ikonografii na ceramice, którą przywiozłem z Gruzji. Miałem problem z identyfikacją jednego, bardzo nietypowego symbolu. Przekopałem się przez dziesiątki katalogów, baz danych, pytałem kolegów – nic. Nikt go nie rozpoznawał. Byłem w kropce.
Wtedy, zupełnie przypadkiem, trafiłem na dział społecznościowy na vavada pl. Ludzie dyskutowali tam nie tylko o grach, ale też… o historii. W wątku poświęconym właśnie „Zagubionym Cywilizacjom” jeden z użytkowników wrzucił screen z gry, na którym był bardzo podobny symbol do mojego. Napisałem do niego prywatną wiadomość, załączając zdjęcie naszego znaleziska. Opisałem, skąd je mam.
Odpowiedź przyszła po kilku godzinach. Okazało się, że ten człowiek jest… emerytowanym profesorem archeologii śródziemnomorskiej z Uniwersytetu w Heidelbergu. Grał dla relaksu. I on rozpoznał ten symbol! To był rzadki motyw związany z lokalnym, mało znanym kultem solarnym, występujący tylko na kilku stanowiskach w tamtym regionie. Wysłał mi skan artykułu z lat 70., który rozwiał wszystkie moje wątpliwości.
To był szok. Ta platforma, która z założenia miała być „fast foodem”, stała się miejscem spotkania dwóch archeologów z różnych pokoleń i krajów. Miejscem, gdzie dzięki przypadkowi udało się rozwiązać naukową zagadkę. Dzięki tej rozmowie mój artykuł zyskał zupełnie nową, głębszą perspektywę.
I tak oto vavada pl, zamiast być ucieczką od mojej powolnej rzeczywistości, stała się jej ciekawym uzupełnieniem. Nie chodzi o szybką adrenalinę. Dla mnie ta platforma to jak… nowoczesna agora. Miejsce, gdzie spotykają się ludzie, a wśród nich mogą być, zupełnie przypadkiem, eksperci z najróżniejszych dziedzin. Gdzie pasja do gier może, w nieprzewidywalny sposób, połączyć się z prawdziwą, głęboką wiedzą.
Teraz, gdy po całym dniu spędzonym nad kartkami pełnymi rysunków skorup siadam do komputera, nie czuję, że marnuję czas. Czasem zagram dla relaksu. Czasem zajrzę na forum. To jest jak przerwa w pracy – ale przerwa, podczas której wciąż jestem sobą. Archeologiem, który po prostu znalazł kolejne, zaskakujące stanowisko badawcze. Tym razem – stanowisko wirtualne. I wiecie co? Warstwy historii, które tam odkrywam, bywają równie fascynujące.
